براساس جدیدترین اعلام دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ایران، کشور ما دارای دومین مقام در شیوع مصرف مواد مخدر است. افغانستان در مقام نخست و پاکستان نیز در مقام سوم قرار دارد.

به گفته نماینده دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ایران (UNODC) رقم میزان شیوع مصرف در ایران 2/26 و نشان‌دهنده تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر در مقایسه با جمعیت است.

"آنتونیو دلئو"، در نشست خبری به منظور معرفی گزارش تجارت جهانی مواد افیونی افغانستان، نقش توافقات بین‌المللی و ارائه آمار و اطلاعات دقیق از سوی کشورها به دفتر متبوع خود را راه موثری در راستای پیشگیری از گسترش مصرف مواد مخدر دانست.

پیشگیری از ایدز

دلئو در بخشی از این نشست مطبوعاتی در پاسخ به سئوال خبرنگار ایلنا در مورد همکاری‌های UNODC با ایران در زمینه برنامه‌های پیشگیری از گسترش ایدز گفت: «UNODC از ده سال گذشته همکاری خوبی در راستای پیشگیری از ایدز شروع کرده‌است.»

به گفته وی در ایران 70درصد موارد مشخص شده مبتلایان به ایدز معتادان تزریقی هستند.

نماینده دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ایران افزود: از سال 2001 و 2002 بین UNODC و سازمان زندان‌ها یک پروژه آزمایشی با هدف کنترل و کاهش نرخ شیوع ایدز در زندان‌ها شروع شد، در پی این اقدام یکسری برنامه‌های دیگر نیز در قالب کلینیک‌های مثلثی در این زمینه آغاز شد که درمان و نگهداری معتادان با متادون، حرفه آموزی در زندان و اقدامات روانی و اجتماعی و برنامه‌های کاهش آسیب از جمله آنهاست.»

به گفته وی دانشگاه کیوتو ژاپن نیز این پروژه را بسیار مثبت ارزیابی کرده و این اقدامات در زندان‌های کشور گسترش یافت.

کاهش شیوع ایدز

نماینده دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ایران گفت: با اجرای این برنامه‌ها شیوع ایدز کنترل شده و میزان شیوع از 3/6 در سال 2004 به 1/4 در سال 2010 رسید.

نماینده UNODC در ایران یادآوری کرد: در این زمینه از برنامه‌های ملی درمان و بازپروری معتادان به مواد مخدر حمایت می‌کنیم.

فعالیت نهادهای غیردولتی

همچنین دلئو در مورد فعالیت بیش از 100 نهاد غیر دولتی (NGO) در حوزه ترک اعتیاد گفت: شیوه عمل UNODC حمایت از NGOها و ظرفیت‌سازی در این زمینه است.

نماینده دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ایران در این نشست مطبوعاتی گزارشی را از جدیدترین پژوهش UNODC که 6 مرداد توسط دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل رونمایی شده ارائه داد.

براساس این پژوهش افغانستان همچنان بزرگ‌ترین منبع تجارت غیر قانونی تریاک و هروئین و درآمد آن از این تجارت در سال 2009 به حدود 68میلیارد دلار رسیده‌است؛ این رقم از تولید ناخالص داخلی بسیاری از کشورها بیشتر است.

مصرف مواد افیونی در افغانستان و کشورهای همسایه طی دهه گذشته افزایش چشمگیری داشته‌است.

از 123هزار هکتار زمین تحت کشت تریاک حدود 35هزار هکتار تنها برای مصرف منطقه زیر کشت تریاک رفته اما اکنون تریاک افغانستان به بازارهای مصرف در آسیای شرقی رسیده‌است.

از سوی دیگر گرایش مهم دیگر افزایش تولید و جریان تجارت هروئین است.

یکی از اصلی‌ترین پیش‌سازهای تولید هروئین ماده شیمیایی به نام استیک انیدریک است که به افغانستان قاچاق می‌شود.

آمارهای UNODC نشان می‌دهد که در سال 2009 حدود 38 تن از این ماده شیمیایی به جنوب افغانستان که عمده محل‌های تولید هروئین در آن قرار دارند، وارد شده‌است.

بر اساس گزارش UNODC در همین سال حدود 300 تا500 آزمایشگاه حدود 380 تن هروئین تولید کرده‌اند.

بر اساس برآورد این گزارش در سال 2009 حدود 150 تن از هروئین افغانستان به اروپا و 120 تن به آسیا و 45 تن به افریقا رسیده است. گروه‌های جنایت سازمان یافته بین‌المللی اکثر درآمد 68 میلیارد دلاری این تجارت را از آن خود کرده اند.

دلئو تاکید کرد: «قاچاقچیان مواد مخدر از وضعیت ناامن استان‌های هلمند، قندهار و‌ نیمروز در جنوب افغانستان سوء استفاده می کنند.»

نماینده دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ادامه با اشاره به اینکه در واقع این گزارش جریان جهانی مواد افیونی افغانستان و قاچاق مواد پیش‌ساز را که برای تبدیل تریاک به هروئین استفاده می‌شوند بررسی می‌کند، گفت: «این گزارش با ارائه تاثیرات جهانی مواد افیونی افغانستان به جامعه بین‌المللی کمک می‌کند تا نقاط آسیب‌پذیر را شناسایی و راه‌های مبارزه اجتماعی با آنها را شناسایی کند.»

دلئو همچنین گفت: «در سال 2009 از 68 میلیارد دلار آمریکا در زمینه تجارت مواد افیونی غیرقانونی 61 میلیارد دلار مربوط به افغانستان است، در واقع سهم بزرگی از این پول برای سازماندهی جرایم سازمان‌یافته فراملی استفاده می‌شود و در طی مسیرهای غیرقانونی به دست تروریست‌ها ، قاچاقچیان و گروه‌های فراملی دخیل در جرایم سازمان یافته می‌افتد و اینها ذی‌نفعان اصلی این تجارت بسیار پرسود هستند.»

وی افزود: «سازمان ملل تخمین می‌زند از این پول سهم طالبان در سال 2009 ، 155 میلیون دلار، سهم قاچاقچیان افغان 2.2 میلیارد دلار و سهم کشاورزان افغان 440 میلیون دلار باشد.»

نماینده دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد با بیان اینکه سالانه 16.5 میلیون نفر در جهان از مواد افیونی غیرقانونی شامل تریاک، هروئین و مرفین استفاده می‌کنند، گفت: «هروئین در واقع ماده‌ای است که بیشترین سوء مصرف را در سطح جهان دارد. بین 12 تا 13 میلیون مصرف کننده هروئین سالانه 375 تن هروئین خالص مصرف می‌کنند.»

دلئو افزود: «مصرف تریاک هم بسیار قابل ملاحظه است و تخمین زده می‌شود مصرف کنندگان تریاک 1300 تن تریاک خام را در سال 2009 مصرف کرده‌اند و به صورت کلی چهارهزار تن معادل تریاک در این سال در دنیا مصرف شده است.»

وی یادآوری کرد: «براساس ارزیابی‌هایی که قبلا صورت گرفته تولید مواد افیونی در افغانستان به طور قابل ملاحظه‌ای از مقدار تخمینی تقاضای جهانی پیشی گرفته است و در خلال سالهای 2005 تا 2009 میزان موادی که در افغانستان انباشته شده که بیش از 10 هزار تا 12 هزار تن معادل تریاک است برابر میزان مصرف سه سال جهان است.»

دلئو افزود: «در سال 2009 ایران بیشترین محور کشفیات تریاک و هروئین جهان را به خود اختصاص داده است و 89 درصد تریاک و 41 درصد هروئین کشف شده در جهان به ایران اختصاص دارد.»

نماینده دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ادامه تصریح کرد: مواد افیونی همچنان مشکلات جدی برای سلامت سوء مصرف کنندگان مواد مخدر در سراسر جهان ایجاد می‌کند، بیش از 60 درصد تقاضا برای درمان در آسیا و اروپا مربوط به هروئین بوده است. افغانستان که در گذشته تنها مصرف کننده بود، امروز شاهد گسترش سوء مصرف مواد افیونی است و در این کشور و کشورهای همسایه‌اش میزان مصرف این مواد در دهه گذشته به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است.»